De ontwikkeling van het wiskundig denken volgens ZILL én mezelf

 We zijn er nu al een aantal jaar mee vertrouwd, met dat nieuwe leerplan ZILL (voor het katholiek onderwijs). Maar dat wil niet zeggen dat ik het boek al door en door ken. Ik ben daar heel eerlijk in, het duurt wel een tijdje voordat ik alle doelen onder de knie heb. En daarmee wil ik zeggen: weten wat er in staat, maar ook waarvoor ze staan en hoe ik ze wil gaan vertalen (of bereiken) naar/voor (en met) mijn klas.

 Eigenlijk weet ik na een tiental jaar in hetzelfde leerjaar vooral waarvoor mijn leerlingen staan. Wat is er 'normaal' op die leeftijd, waar liggen de pijnpunten en waar kan ik iets harder doorfietsen? Uiteraard hangt veel van je klasgroep af en is het elk jaar weer aanpassen, maar er is wel een kern waar je steeds opnieuw rond kan werken. 

Misschien weten jullie intussen al dat ik eigenlijk helemaal niet van handleidingen hou. Het is mijn droom om voor elk vakonderdeel alles zelf uit te werken (uiteraard vaak wel gebaseerd op bestaand materiaal) en van daaruit aanpassingen te doen als er nieuwe handleidingen op school worden voorgesteld. Vroeger dacht ik dat ik na een vijftal jaar in hetzelfde leerjaar dringend nood aan verandering zou hebben, maar ik moet zeggen dat ik daar nu anders tegenover sta. Ik wil immers nog zoveel met mijn tweedeklassers dat een nieuwe uitdaging naar mijn gevoel zeker nog niet aan de orde is. Ooit wel. Maar ik weet nu al dat er tijd te kort zal zijn ;).

In het verlengde weekend haalde ik mijn bak met rekenhandleidingen nog eens uit de garage. Ik verzamel en verzamel maar waardoor mijn werkplek soms (oké, vaak) meer een hindernissenparcours dan een bureau is en ook mijn opbergruimte wordt steeds beperkter. De opmerkingen van mijn partner, ouders en bezoekers blijven dan ook niet uit. Ze hebben gelijk, maar er is zo weinig tijd en er speelt zoveel door mijn hoofd. Maar wat extra dagen congé geven me dikwijls een duwtje in de rug en daarom probeerde ik de voorbije dagen toch weer wat orde op zaken te stellen. Zowel in een aantal ruimtes thuis, als in mijn hoofd. Want die zijn toch onlosmakelijk met elkaar verbonden :).

Ik heb heel wat werkboeken van rekenen ter beschikking (waarvoor ik mijn directie zeker moet bedanken) en daar haal ik dan de beste oefeningen uit voor mijn klas. Want wat heb ik toch altijd commentaar op de makers. Neem het niet persoonlijk, moesten jullie meelezen! Soms denk ik: Hogie toch, wees wat mild en geef gewoon die les. Maar het gaat me niet, ik voel me er niet oké bij en het wringt echt langs alle kanten. Omdat ik door mijn ervaring (ahum, ahum) weet waar het vast zal lopen, welke oefeningen ze niet zullen begrijpen en waar er nog uitdagingen liggen. Ik denk altijd dat ik nog een groentje ben, maar eigenlijk mag ik vertrouwen op mijn kennis (al wil ik dit zeker zonder pretentie zeggen!). Daarom stel ik mijn werkbundels voor wiskunde zelf samen en worden die keer op keer bijgestuurd en aangepast. In de toekomst is het trouwens de bedoeling dat ik jullie hier zeker nog voorbeelden van ga laten zien. Hou Gietjes Corner dus zeker in de gaten of blijf mijn Facebookpagina volgen. We zijn intussen al bijna met 2000 waarvoor dank!

De basis van dit alles zijn de doelen die we moeten bereiken. Als je zelf materiaal wil maken, dan is er snel de angst dat je niet meer conform met die doelen werkt. Een handleiding volgen, dekt de lading (zeggen de uitgevers toch) en dat is dus de gemakkelijkste (en ook minst tijdrovende) weg. Maar ik zei het eerder al, ik voel me er niet goed bij. Vroeger werkte ik vanuit de oude leerplannen en goot die in een aankruis- of oplijstdocument. Dit had ik voor het ZILL-leerplan nog niet en dat miste ik. Waar werk ik aan, waar moet ik aan werken en waar liggen mijn hiaten? Tegelijkertijd ben ik ook met een ruim jaarplan bezig. Welke onderwerpen moet ik zien, welke wil ik zien en waar zie ik ontwikkelkansen? Al die dingen hangen aan elkaar. Een jaarplan is maar af wanneer alles van je doelen aan bod komt, maar je moet dus eerst weten wat er allemaal nodig is vanuit het leerplan om een goed jaarplan te maken. 

Je haalt je natuurlijk heel wat werk op de hals als je op die manier aan de slag gaat. Ik begrijp dat veel mensen daar gewoon de tijd niet voor hebben. Daarom wil ik jullie een duwtje in de rug geven of helpen waar nodig. Ik heb voor rekenen nu zo'n aanstiplijst gemaakt. Schrik niet van de omvang want uiteraard zijn er wel een groot aantal doelen. Al filterde ik wel een beetje. Alleen deze die toepasbaar zijn voor mijn kinderen, staan in de lijst. Niet enkel voor mijn leeftijd, maar ook waar ik op terugval voor de kinderen die nog wat extra herhaling nodig hebben en ook evenzeer voor de leerlingen die toe zijn aan wat meer uitdaging. Daarom wil ik de lijst ook met drie kleuren invullen (basis, extra zorg en uitbreiding). Doelen die exact hetzelfde zijn bij verschillende leeftijdscategorieën zette ik er maar één keer in, doelen die in mijn jaren ervaring nog nooit aan de orde waren (voor bijvoorbeeld 10-12 jaar) liet ik gewoon weg.

Het is de bedoeling om alle lessen op mijn overzicht te noteren. Zo zie ik waar ik zeker voldoende aan werk en wat nog wat meer aan bod mag komen. Ook de momenten waarop we eigenlijk niet met een rekenles bezig zijn, maar wel rond een wiskundedoel wordt gewerkt, komen hierin. Eens er dan iemand vraagt hoe ik alles bewaak, dan kan ik dat document gewoon bovenhalen. Het is vooral een werkdocument. Er zal op gekrast, geschrapt (en wellicht ook gevloekt) worden, maar je kunt niet meer met je vak bezig zijn dan op deze manier denk ik dan. Benieuwd naar het document? Het ziet er zo uit...

De theorie uit het leerplan staat er ook in verwerkt, maar ik heb de belangrijkste zaken onderstreept. Voor de mensen die niet zo graag lezen, dan heb je de kern toch mee. Per doel heb je zes vakken waar je lessen in kan gaan noteren. Vind je dat te veel, dan kun je uiteraard nog een rijtje vakjes deleten.

Het document is aanpasbaar voor elke leeftijd en elke klas en staat vanaf nu gratis online. Eén klik en het is van jou :).

Doelenlijst ontwikkeling van het wiskundig denken

Moesten er problemen zijn met het downloaden of de drive, stuur me dan een mailtje (gietjescorner@hotmail.com). Dan krijg je meteen een Word-versie doorgestuurd!